દિવાળી કે જેને દીપાવલી પણ કહેવામાં આવે છે, હિંદુ ધર્મનો એક સૌથી મોટો અને મહત્વનો તહેવાર છે. “દીપાવલી” શબ્દનો અર્થ થાય છે — “દીપોની આવલી” એટલે કે “દીવાનાની લાઈન”. આ તહેવારમાં લોકો પોતાના ઘરો, દુકાનો અને મંદિરોમાં દીવા પ્રગટાવે છે અને અંધકાર પર પ્રકાશના વિજયનું પ્રતિક ઉજવે છે.
🌟 દિવાળીનો ઇતિહાસ
દિવાળીનો ઉદ્ભવ અનેક દંતકથાઓ સાથે જોડાયેલો છે:
- શ્રીરામના અયોધ્યા વાપસી:
14 વર્ષના વનવાસ બાદ શ્રીરામ, માતા સીતાજી અને લક્ષ્મણ અયોધ્યામાં પરત આવ્યા ત્યારે અયોધ્યાના લોકોએ દીવા પ્રગટાવીને તેમનું સ્વાગત કર્યું. એથી આ દિવસને પ્રકાશનો તહેવાર કહેવાય છે. - માતા લક્ષ્મીનો જન્મદિવસ:
દિવાળીનો દિવસ માતા લક્ષ્મી, સંપત્તિ અને સમૃદ્ધિની દેવી,ના જન્મદિવસ તરીકે પણ માનવામાં આવે છે. - ભગવાન કૃષ્ણ દ્વારા નરકાસુર વધ:
દક્ષિણ ભારતમાં દિવાળીના દિવસે ભગવાન કૃષ્ણએ નરકાસુર નામના રાક્ષસનો સંહાર કર્યો હતો.
🪔 દિવાળીના પાંચ દિવસ
ધનતેરસ: આરોગ્ય અને સંપત્તિ માટે પૂજા થાય છે. નવા વાસણો કે સોનાની ખરીદી શુભ માનવામાં આવે છે.
કાલી ચૌદસ / નરક ચતુર્દશી: નરકાસુર વધની યાદમાં ઉજવાય છે.
લક્ષ્મી પૂજન: દિવાળીની મુખ્ય રાતે લક્ષ્મીજીની અને ગણેશજીની પૂજા થાય છે.
નૂતન વર્ષ (ગુજરાતમાં): નવા વર્ષની શરૂઆત થાય છે, લોકો એકબીજાને શુભેચ્છા આપે છે.
ભાઈબીજ: બહેન પોતાના ભાઈને તિલક કરી તેના લાંબા આયુષ્ય માટે પ્રાર્થના કરે છે.
🎇 ઉજવણી કેવી રીતે થાય છે
ઘરો અને દુકાનોની સફાઈ કરીને રંગોળી, દીવા અને લાઇટથી સજાવવામાં આવે છે.
લોકો નવા કપડાં પહેરે છે, મીઠાઈ વહેંચે છે.
રાત્રે લક્ષ્મી પૂજન અને ફટાકડાં ફોડવાની પરંપરા છે.
લોકો એકબીજાને “હેપ્પી દિવાળી” અને “નૂતન વર્ષાભિનંદન” કહે છે.
💫 દિવાળીની મહત્વતા
પ્રકાશ અને સદાચારનો અંધકાર અને અધર્મ પર વિજયનું પ્રતિક.
નવી શરૂઆત, સમૃદ્ધિ અને આનંદનો તહેવાર.
કુટુંબ અને મિત્રો વચ્ચે પ્રેમ, એકતા અને આનંદ વધારવાનો સમય.